بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ در ارزیابی خود از اعداد و ارقام مربوط به صادرات و واردات محصولات چاپی که به گفته مسئولان با کاهش ۴۰ درصدی واردات و افزایش صادرات در برخی حوزه‌ها مواجه شده، گفت: کاهش واردات محصولات چاپی که کاملا لمس می‌شود و این اتفاق هم تازه نیست و شروعش از ده سال پیش که سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ جدی گرفته شد بود ولی خب سرعت گرفتنش بعد از توافق هسته‌ای و برجام بوده است.

به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران، رییس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ ایران افزود: در واقع ۵-۶ سالی است که در حوزه‌هایی مثل لیبل یا بسته‌بندی‌های کوچک سرمایه‌گذاری‌های خوبی صورت گرفته است. البته صادرات‌مان به آن صورت افزایش نداشته که بتوانیم بگوییم بازار منطقه یا فلان کشور را در دست گرفته‌ایم.

رشد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی

عابدین در توضیح عدم رشد قابل توجه میزان صادرات در صنعت چاپ نیز بیان کرد: دلیل این موضوع قیمت تمام شده اقلام چاپی در کشور ما هست. از آنجا که در این چندسال شاهد سرمایه‌گذاری‌های خوبی از سوی بخش خصوصی در بخش‌های مختلف چاپ و مخصوصا به روزکردن ماشین‌آلات و تکنولوژی لیبلی بوده‌ایم، واردات این بخش کاهش داشته است. در حوزه صادرات هر چند با افزایش همراه بوده اما نه به میزانی که مدعی شویم، توانسته‌ایم بازاری را برای ایران کسب کنیم یا بخش عمده‌ای از بازار فلان کشور را به خود اختصاص دهیم. در حوزه صادرت فعالان چاپ ما به صورت مقطعی مشغول هستند ولی با توجه به اینکه قیمت تمام شده مواد اولیه ما بنا بر رویکرد دولت در زمینه دریافت عوارض و حقوق ورودی گمرگی و از آنجا که دولت به واسطه همین عوارضات گمرکی درآمدزایی می‌کند و می‌خواهد تولید داخل را با اتکا به همین عوارض‌ها حمایت کند، نتوانسته‌ایم در حوزه قیمت تمام شده به صورت جدی در منطقه وارد گود رقابت بشویم چه برسد در سطح جهان.

او ادامه داد: البته در برخی موارد مثل چاپ و بسته‌بندی‌های پلیمری یا همان لفاف‌های بسته‌بندی توانسته‌ایم افزایش صادرات داشته باشیم، آن هم به این دلیل که مواد اولیه‌اش در داخل تولید می‌شود. منتها باز هم این تولیدات هم آنقدری صادرات نداشته‌اند که مدعی شویم بخشی از بازار منطقه را برای ایران کسب کرده‌ایم.

برای چاپ کتاب‌های درسی کشور‌های دیگر معذوراتی داریم

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ سپس در پاسخ به این سوال در حوزه قبول سفارشات چاپ کتاب درسی کشورهای منطقه به ویژه عراق و افغانستان وضعیت صادرات چاپی ما چگونه است نیز اظهار کرد: در بحث چاپ کتاب‌های درسی برای کشورهایی مثل عراق و افغانستان هم گام‌هایی برداشته شده و اتفاقاتی افتاده است ولی واقعا نمی‌توانیم در همه موارد کتاب‌های درسی کشورهای منطقه را چاپ کنیم و معذورات فرهنگی و ملی در داخل کشور وجود دارد که ممکن است نتوانیم چاپ تمام کتاب‌های درسی این کشورها را قبول کنیم و تنها چاپ برخی کتاب‌ها را می‌توانیم در کشور انجام بدهیم. درست است که این کتاب‌ها اولا کتاب درسی هستند و ثانیا قرار نیست در داخل کشور منتشر شود ولی به هر حال مواردی هست که ممکن است با موزاین فرهنگی و ملی ما همخوانی نداشته باشد، مثل استفاده از عبارت «خلیج عربی» به جای خلیج فارس و ... این مسائل ممکن است ما را تاحدودی از دریافت سفارشات کتاب‌های درسی منطقه دور کند ولی یک‌سری مواردی هم هست که می‌توانیم چاپ آن‌ها را بپذیریم.

بی‌ثباتی نرخ ارز و قیمت کاغذ مشکل‌ساز است

این فعال حوزه چاپ عدم ثبات نرخ ارز و قیمت کاغذ را از دلایلی خواند که مانع قبول سفارشات چاپ کتاب در میزان بالا برای کشورهای منطقه می‌شود و یادآور شد: هرچند در بحث آن دسته از کتاب‌هایی که مشکل فرهنگی و ملی برای قبول سفارشات چاپ ندارند هم مشکلاتی مثل عدم ثبات نرخ ارز و قیمت کاغذ وجود دارد که باعث می‌شود نتوانیم سفارشات بزرگ و سنگین را برعهده بگیریم. اگر یک سفارش بزرگ برای چاپ کتاب‌‌های درسی را بگیریم همین عدم ثبات قیمت‌ کاغذ یا نرخ ارز باعث می‌شود در حین تکمیل و آماده‌سازی سفارش با افزایش مبلغ مواجه شویم و نتوانیم سود چندانی کسب کنیم و حتی متضرر شویم. این مسائل و در کل رونق گرفتن صادرات حمایت‌های دولت را نیاز دارد.

در بحث همین قبول سفارشات کتاب‌های درسی کشورهای منطقه باید تسهیلات مناسبی در زمینه نرخ ثابت ارز و کاغذ برای چاپخانه‌‌ها مهیا باشد که بتوانیم ثبوت هزینه مواد اولیه چاپ کتاب‌ها را داشته باشیم. در منطقه کشورهایی مثل هندوستان و ترکیه و امارات همه برای قبول این سفارشات برنامه‌ریزی دارند و ما اگر نتوانیم در بحث قیمت تمام شده با این‌ کشورها رقابت کنیم عملا بازار را از دست می‌دهیم و سفارشی نخواهیم داشت. عابدین تاکید کرد: رونق گرفتن صادرات در هر حوزه از جمله چاپ و قبول سفارش کتاب‌های درسی منطقه به تمهیداتی برمی‌گردد که دولت‌ باید درنظر بگیرد. تمهیداتی که دولت‌هایی مثل ترکیه، هندوستان و امارات برای صادرکنندگان خود مهیا می‌کنند تا راه صنعت چاپ و بسته‌بندی برای کشورهای شان کسب درآمد داشته باشد. ترکیه تا سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار درآمد از طریق صنعت چاپ و بسته‌بندی به دست خواهد آورد ولی ما حتی به ۵ درصد سهم خاورمیانه هم نرسیده‌ایم.

او در پایان متذکر شد: بارها گفته‌ام حمایت از تولید داخل نباید به خرج مردم یا به ضرر مصرف‌کننده‌های نهایی و صنایع زیردستی باشد. یعنی حمایت از از تولید داخل یعنی دولت از جیب خودش هزینه کند نه از جیب مردم و صنایع دیگر، باید تولیدکننده را حمایت کند و مثلا زمان تخصیص بدهد و معافیت‌هایی مثل بیمه و مالیات و هزینه انرژی را برایشان مهیا کند و چنانچه در زمان تعیین شده کیفیت و کمیت تولیدات خودشان را افزایش داده‌اند این معافیت‌ها ادامه داشته باشد وگرنه قطع شود و تنها تولیدکننده‌ای که بفکر افزایش کیفیت و کمیت هم هست از این حمایت‌ها برخوردار باشد. هیچ کشوری صادرکننده نمی‌شود ولی عوارض ورود مواد اولیه و مواد خام صنایع زیردستش بالای ۵دصد باشد و ما هنوز به این نتیجه نرسیده‌ایم و شعار حمایت از تولید داخل را به هر قیمت و هر هزینه‌ای را سر داده‌ایم بدون اعمال درست شیوه حمایت از تولیدکننده یا دست‌کم درس گرفتن از تجربیات دیگر کشورهای صادرکننده و صنعتی.