لبه تیغ مشکلات بر گردن چاپخانه‌داران قم
نیاز به دانستن و آگاه شدن از جمله نیازهای ضروری است و این موضوع از زمانی که چاپ و احداث چاپخانه به میان آمد رونق بیشتری گرفت و افراد برای دست یافتن به اطلاعات و کسب آگاهی از این چنین منابعی تغذیه می‌کنند.
نیاز به دانستن و آگاه شدن از جمله نیازهای ضروری است و این موضوع از زمانی که چاپ و احداث چاپخانه به میان آمد رونق بیشتری گرفت و افراد برای دست یافتن به اطلاعات و کسب آگاهی از این چنین منابعی تغذیه می‌کنند.
به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران، از قدیمی‌ترین چاپخانه‌های ایران و خاورمیانه که نخستین کتاب ایران نیز در آنجا به چاپ رسید، چاپخانه کلیسای وانک است که 200 سال پس از اختراع گوتنبرگ و در سال 1638 افتخار چاپ نخستین کتاب ایران را برای خود در تاریخ ثبت کرد.
تاریخ چاپ در ایران به پنج قرن پیش از میلاد و به زمان هخامنشیان و مهرهای سلطنتی می‌رسد که برای تایید احکام و فرمان‌های حکومتی از آنها استفاده می‌کردند.
چاپخانه از جمله مکان‌های فرهنگی است که می‌تواند تولیدکننده ایده‌ها و تفکرات متنوع باشد، گاهی محصولی که این مکان تولید می‌کند می‌تواند دنیا را دگرگون سازد.
نیاز به دانستن و آگاه شدن از جمله نیازهای ضروری است و این موضوع از زمانی که چاپ و احداث چاپخانه به میان آمد رونق بیشتری گرفت و افراد برای دست یافتن به اطلاعات و کسب آگاهی از این چنین منابعی تغذیه می‌کنند.
کتاب از جمله منابعی است که عطش تشنگی دانستن را برطرف می‌کند و فرد را به آرامش می‌رساند به دنبال این استقبال توجه به کتاب و چاپ رونق زیادی گرفت.
این منبع غنی دانش برای به بار نشستن و پرورش یافتن نیازمند مکانی است که رشد و نمو کند بنابراین چاپخانه مکانی است که این منبع گردآوری شده را به صورت کامل و آماده در اختیار افراد قرار می‌دهد.
اصفهان و تبریز نخستین بار میزبان چاپخانه در ایران بودند و به دنبال آن همه شهرها در حال حاضر کم و پیش چاپخانه‌هایی را راه‌اندازی کرده‌اند تا سهمی در تولید دانش بشری داشته باشند.
به گفته رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران قم 135 چاپخانه در استان وجود دارد که از این تعداد عده‌ای به صورت دیجیتال و تعدادی هم در قالب چاپ افست فعالیت می‌کند.
جهانگیر رضایی با اشاره به اینکه 62 صحافی در استان وجود دارد می‌گوید: فعالیت 30 لیتوگرافی و 100 کانون تبلیغاتی در استان نقش موثری در تولید دانش دارد.
وجود چاپخانه‌های متعدد در استان نشان‌دهنده توجه به دانش است و استان قم با پیشینه تاریخی و مذهبی خود مهد تولید علم و علوم اسلامی در کشور است گرچه مدتی است بنا به نامهربانی‌های موجود در عرصه فرهنگی این موضوع تا حدودی کمرنگ شده است.
وی گرانی و حذف یارانه کاغذ را یکی از دلایل افزایش قیمت کتاب عنوان می‌کند و می‌گوید: گرچه عناوین چاپ شده چشمگیر است، اما تیراژ کتاب‌ها بسیار کاهش یافته و نه تنها چاپ کم شده بلکه تعداد کتاب‌خوان‌ها نیز سیر نزولی پیدا کرده است.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران قم می‌افزاید: اجاره‌های سنگین و تعداد کارگر نیز کاهش پیدا کرده است و همین موانع نقش موثری در کاهش چاپ کتاب و به دنبال آن توزیع و مطالعه آن دارد البته گاهی به قدری بی‌توجهی‌ها افزایش می‌یابد که برخی قسمت‌ها را تحت شعاع خود قرار می‌دهد و در روند اجرایی برخی برنامه‌ها و پروژه‌ها خلل ایجاد می‌کند، به گفته رضایی حذف رشته چاپ در دانشگاه‌ها در سال گذشته نقش موثری در کم کاری چاپخانه‌ها داشته است، گرچه به دنبال رفع این مشکل هستیم.
وی ادامه داد: به همان میزان که فروش کتاب کاهش پیدا کرده تمایل افراد نیز برای مطالعه و بهره‌مندی از این منبع انرژی کمرنگ شده است و در حقیقت مدتی است جای کتاب در سبد خانواده‌ها خالی است و مسائل متعدد در کاهش چاپ کتاب نقش دارد و به همان میزان نیز این منبع خواهان فراوان خود را از دست داده است، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران قم به حضور 1500 ناشر اشاره و بیان می‌کند: از مشکلات دیگری که چاپخانه‌داران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند مالیات بر ارزش افزوده است.
رضایی ادامه می‌دهد: نرخ خدمات چاپ از سال 80 تاکنون تغییری نکرده است همین موضوع و مالیات بر ارزش افزوده در کنار مشکلات دیگر صنعت چاپ را با رکود مواجه ساخته است.
وی به تاسیس شهرک چاپ اشاره و تصریح می‌کند: از سال 86 این شهرک را فعال کرده‌ایم، اما هنوز در پله اول هستیم و نبود تسهیلات دولتی روند اجرایی این پروژه را مختل کرده است.
به گفته مرادی یکی از کتاب‌فروشی‌های قدیمی شهر استقبال از کتاب زمانی به حدی بالا بود که پاسخگویی به تقاضاها دشوار بود ولی امروز کسادی و بی‌رونقی در بازار مشهود است.
وی می‌افزاید: مدتی است توجه به این محصول فرهنگی هم در چاپ و هم در خرید و مطالعه کاهش پیدا کرده است و اگر این روند ادامه پیدا کند آینده روشنی در انتظار فرهنگ کشور نخواهد بود.
حضور چاپخانه‌های متعدد در استان و فعالیت‌های آنها افقی روشن در این صنعت به همراه دارد، اما وجود مشکلات متعدد این افراد را بی‌انگیزه ساخته و بی‌رونقی را نصیبشان کرده است.
مدیرمسئول چاپخانه مهر به مشکلات چاپخانه‌داران اشاره و اظهار می‌کند: همواره بر قیمت اجاره، کارگر و بیمه اضافه می‌شود و این در حالی است که 6 سالی است قیمت چاپ در استان ثابت مانده است.
عربستانی صدور بیش از حد پروانه برای تاسیس چاپخانه را یکی از مشکلات رکود چاپ در استان عنوان و بیان می‌کند: عده‌ای پروانه می‌گیرند و آن را می‌فروشند که این موضوع بر مشکلات موجود دامن می‌زند.
وی به بودجه موجود در بخش خصوصی اشاره و خاطرنشان می‌کند: این بخش و برخی نهادهای موجود در استان بودجه لازم را دارند و از درآمد خود هزینه نمی‌کنند و این در حالی است که این موضوع شامل حال ما نمی‌شود.
مدیرمسئول چاپخانه مهر به زمین شهرک چاپ در استان اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: 20 سال پیش زمینی هموار و مناسب شهرک گرفتیم، اما بنا به کمبود بودجه و عدم حمایت ارگان‌های مسئول آن را از دست دادیم.
عربستانی تجمیع چاپخانه‌ها در یک مکان را مهم‌ترین هدف این شهرک می‌داند و تصریح می‌کند: زمانی که همه مراکز در یک نقطه متمرکز باشند کنترل بر فعالیت‌ها به راحتی صورت می‌گیرد و در کنار این مزیت سلامت و بهداشت روانی به فضای شهر برمی‌گردد.
وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر زمینی تپه‌ای در اختیار شهرک چاپ قرار داده‌اند که به علت عدم استقبال چاپخانه‌داران هنوز به جایی نرسیده است.
مدیرمسئول چاپخانه مهر یادآور می‌شود: این زمین ارزش افزوده ندارد و قیمت بسیار بالایی هم دارد به همین دلیل چاپخانه‌داران از آن استقبال نکرده‌اند.
عربستانی مالیات را یکی دیگر از مشکلات چاپخانه‌داران می‌داند و معتقد است: پرداخت مالیات وظیفه همگان است، اما بهتر است پرداخت آن با توجه به درآمد افراد باشد.
وی به بیکاری 80 درصدی چاپخانه‌های استان اشاره و تاکید می‌کند: با توجه به مشکلات موجود فعالیت بیشتر چاپخانه‌ها متوقف شده است گرچه قیمت کاغذ سیر نزولی پیدا کرده است، اما مشکلات موجود لبه تیزتری دارند.