کتابهای چاپ افست هنور رونق دارند
چاپ و نشر کتاب در ایران همانند سایر کشورهای جهان سوم با مشکلات بسیاری از جمله هزینه کاغذ، هزینه تمام شده کتاب، عدم استقبال مخاطبان، بی‌توجهی به حقوق مؤلف و مترجم مواجه است.
چاپ و نشر کتاب در ایران همانند سایر کشورهای جهان سوم با مشکلات بسیاری از جمله هزینه کاغذ، هزینه تمام شده کتاب، عدم استقبال مخاطبان، بی‌توجهی به حقوق مؤلف و مترجم مواجه است.
به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران، برای آگاهی از وضعیت بازار کتابهای دانشگاهی در حوزه پزشکی و سلامت، با فروشندگان مراکز نشر و فروشگاه‌های « آثار سبحان»، «حیدری»، «جعفری»، «ختن» و «شهرآب» که در زمینه چاپ و نشر آثار ترجمه شده و تألیفی در حوزه پزشکی فعال هستند، هم‌صحبت شدیم.
استقبال جامعه پزشکی از کتابهای ترجمه شده
به گفته مسئولان فروش مراکز نشر « آثار سبحان»، «حیدری» و «جعفری» که در زمینه چاپ و نشر آثار ترجمه و تالیفی در حوزه پزشکی فعال هستند، جامعه دانشجویی بنا به سفارش استادان دست به خرید آثار ترجمه شده یا تالیفی می‌زنند.
در بسیاری موارد ممکن است استادان کتاب تالیفی خود یا همکارانشان را برای خرید به دانشجویان توصیه کنند. در سایر موارد همواره استقبال از کتابهای ترجمه شده در این زمینه بیشتر است.
افزایش استقبال بازار از کتابهای افست
یکیاز مسئولان فروش انتشارات «حیدری» عنوان کرد: در حوزه کتاب پزشکی همیشه استقبال از کتابهای ترجمه شده و لاتین بیشتر است، اما در بسیاری از موارد مولف و مترجم با مراجعه به انتشارات با هزینه شخصی و با مجوز انتشارات مربوطه دست به چاپ کتاب می‌زند. همچنین گاهی نویسندگان بنابر سفارش ناشر دست به تالیف کتاب می‌زنند.
در چند سال اخیر به دلیل افزایش استقبال بازار از کتابهای افست و کمتر بودن هزینه این کتاب‌ها نسبت به کتاب اصلی، چاپ این‌گونه کتاب‌ها به‌صورت سفارشی از رونق بهتری نسبت به سایر کتابهای این حوزه برخوردار بوده است.
افزایش هزینه تمام شده؛ مشکل مشترک ناشران و واردکنندگان
در چند سال اخیر و به دلیل افزایش تحریم‌ها و افزایش نرخ دلار بسیاری از واردکنندگان کتاب با مشکل بالا بودن قیمت تمام شده کتاب روبه‌رو شده‌اند. به‌همین دلیل استقبال جامعه دانشجویان رشته‌های مختلف از این دست کتاب‌ها به شدت کاهش یافته و بازار کتابهای افست رونق گرفته است.
در زمینه واردات کتاب پزشکی، ناشرانی همچون «ادیب»، «اشراقیه» و «ختن» به چاپ و نشر کتابهای تالیفی در این زمینه دست زده‌اند.
دغدغه اصلی واردکنندگان کتابهای دانشگاهی، افزایش ارز و نبود حمایت مالی از سوی نهادها و مراجع زیربط است و به دلیل استقبال بازار از کتابهای افست، سایر ناشران کتابهای دانشگاهی نیز به سمت این‌گونه کتاب‌ها جذب می‌شوند و عملا بازار کتاب وارداتی با سرعت بیشتری به سوی فراموشی در حرکت است.
سایر ناشران فعال در زمینه نشر آثار پزشکی نیز افزایش هزینه‌های تمام شده کتاب را یکی از عوامل اصلی رکود بازار کتابهای دانشگاهی عنوان کرده‌اند.
افزایش جزوه‌نویسی یکی دیگر از مشکلات حوزه نشر کتاب دانشگاهی
با وجود افزایش ظرفیت پذیرش دانشگا‌ه‌ها در ایران، جامعه دانشجویان به دلایل مختلفی از جمله مشکلات اقتصادی تمایلی به خرید کتاب دانشگاهی ندارند و به دنبال کاهش هزینه‌ها و مطابق سلیقه استادان به جزوه‌نویسی یا کپی کردن بخش‌های خاصی از کتاب می‌پردازند.
دغدغه اصلی واردکنندگان کتابهای دانشگاهی، افزایش ارز و نبود حمایت مالی از سوی نهادها و مراجع زیربط است و به دلیل استقبال بازار از کتابهای افست، سایر ناشران کتابهای دانشگاهی نیز به سمت این‌گونه کتاب‌ها جذب شده و عملا بازار کتاب وارداتی با سرعت بیشتری به سوی فراموشی در حرکت است.
مسئول فروش انتشارات «اشراقیه» در این زمینه اظهار کرد: مشکل اصلی، عدم استقبال از کتاب چاپی و افزایش جزوه‌نویسی است.
مسئول فروش نشر «ختن» نیز فروش کتابهای تالیفی استادان را مشکل دیگری در چرخه نشر کتاب دانشگاهی دانست و افزود: در این مورد گاهی ناشر مجبور است بنا به نیاز بازار، دست به چاپ سفارشی بزند تا ضرر کمتری را متحمل شود.
کاهش استقبال از کتابهای پزشکی در نمایشگاه کتب تخصصی 93
بیشتر ناشران پزشکی شرکت‌کننده در نمایشگاه کتابهای تخصصی دانشگاهی، از کاهش استقبال جامعه دانشگاهی به این حوزه ابراز نگرانی کردند.
طبق گفته ناشران و فعالان حوزه نشر کتاب پزشکی، تخفیف و بن خرید کتاب نیز به بهبود این وضع کمک نمی‌کند و برآورده نشدن هزینه‌های حمل و نقل و شرکت در نمایشگاه‌ها با هزینه‌های فروش سبب می‌شود ناشر نیز تمایل خود را به شرکت در این نمایشگاه‌ها از دست بدهد.
استقبال جامعه دانشجویی از نشر الکترونیک
بسیاری از ناشران از بازار نشر الکترونیک استقبال می‌کنند، اما به دلایلی از جمله رعایت نشدن قانون کپی‌رایت و نیز نگرانی از پایین آمدن فروش کتاب چاپی، از سوی انتشارات خود برنامه‌ای برای حرکت به سوی نشر الکترونیک ندارند.
ناشرانی همچون «آثار سبحان» و «اشراقیه» در کنار چاپ و نشر کتاب در زمینه پزشکی، به توزیع کتاب الکترونیک نیز پرداخته‌اند. یکی از دلایل استقبال دانشجویان از کتاب الکترونیک، پایین بودن هزینه تهیه و دسترسی آسان به این کتاب‌ها است.
جدی نگرفتن قانون کپی‌رایت و حقوق مولف و ناشر در ایران باعث شده کتابهای الکترونیک به راحتی قابل چاپ و تکثیر شوند و تهیه آن برای دانشجو راحت‌تر باشد.
مقاومت ناشران در برابر نشر الکترونیک
به دلیل مشکلات حوزه نشر الکترونیک و نگرانی از ضررهای مالی، بسیاری از ناشران به روال سنتی نشر کتاب علاقه بیشتری نشان می‌دهند.
انتشارات «شهرآب» از جمله ناشرانی است که در کنار فروش کتابهای چاپی، دست به فروش کتاب الکترونیک زده است، اما کتاب الکترونیک را نه به عنوان مکمل کتاب چاپی، بلکه به‌عنوان تهدیدی برای آینده چاپ در ایران می‌داند.
به‌نظر می‌رسد جایگاه نشر الکترونیک در جامعه کتاب پزشکی ایران به شدت خالی است و با توجه به افزایش هزینه‌های چاپ و جزوه‌گرایی دانشجویان و استادان، نشر الکترونیک در جامعه دانشگاهی فرصت پیشرفت بیشتری دارد.