توسعه‎ی هر کشور تابع اقتصاد آن است و نبض تپنده‎ی رشد محسوب می‎شود. از آنجا که مهم‎ترین تحولات اقتصادی دولت در بازار پول ایران رخ می‎دهد هرگونه نوسان، تاثیر مستقیمی بر تولید و کیفیت کالاهای تولیدی دارد؛ بدین ترتیب صادرات نیز دچار نقصان می‎شود.

به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران، از سوی دیگر دولت برای تامین زیر ساخت‏ها و حمایت از تولید داخلی باید ثبات را در بازار ارز حفظ کند و در عین حال چشم‎انداز روشن از رشد اقتصادی زمانی تحقق می‎یابد که سیاست‎های یکسان‎سازی نرخ ارز به عنوان راهبرد اصلی مد نظر قرار گیرند.

کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که بازار پول با دشواری‎ها و تنگناهای بسیاری روبه‎رو است. نرخ رشد نقدینگی نیز در این میان فرصت کاهش تورم را در اقتصاد فراهم نکرده است.

افزون بر این بازار پول ایران و شبکه‎ی بانکی کشور با مخاطرات و چالش‎های جدی روبه‎رو هستند. برنامه و سیاستگذاری‎های دولت نیز در جهت اصلاح ساختارها حقوقی و عملی بانک‎ها عملکرد قابل‎دفاعی نداشته است. از سوی دیگر اصلاح نظام ارزی در شرایط فعلی یک الزام است. امری که تابه‎حال در حد شعار باقی مانده است.

صاحبنظران معقدند، هنوز برنامه‎ای دقیق و قابل اتکا در بازار ارز و کار با محوریت بهبود فضای کسب‎وکار در نظر گرفته نشده و یا به درستی در بوته‎ی آزمایش قرار نگرفته است.دولت ظاهرا مصمم به رفع موانع و مشکلات موجود بر سر راه تولید و اصلاح ساختارهای ارزی است اما اینکه تا چه میزان در این مسیر موفق شود در آینده قابل‎قضاوت خواهد بود.

سقوط صادرات

رییس اتحادیه‎ی صادرکنندگان چاپ می‏گوید: به دنبال نوسانات نرخ ارز بحران در حوزه‎ی تولید و چاپ نیز افزایش داشته است.

بابک عابدین ادامه می‎دهد: نوسانات ارز تاثیر مستقیمی بر صادرات داشته است. در کشور ایران عمده‎ی مواد مصرفی در صنعت چاپ وارداتی هستند، لذا با افزایش قیمت مواد اولیه، قیمت تمام‏شده‎ی کالا نیز افزایش می‎یابد. با توجه به اینکه در فرآیند تولید کلیه‎ی کالاها، چاپ و بسته‎بندی تاثیر مستقیمی در محاسبه‎ی قیمت دارد، بدین ترتیب کالاهای تولید داخل زمانی که برای عرضه وارد بازارهای بین‎المللی می‎شوند نمی‎توانند با کالاهای مشابه خود در بازار رقابت کنند و این مهم به معانی کاهش سهم ایران در بازارهای صادراتی است.

وی می‎افزاید: اگر در بازار صادراتی مواد اولیه و مصرفی صنایع چاپ و بسته‎‎بندی به نرخ ارز آزاد خریداری شوند، ضرر متوجه تولیدکننده و مصرف‎کننده‎های داخلی خواهد بود.

مشکل دیگر اینکه اخیرا در بازارهای مرزی ایران به‎خصوص عراق و افغانستان، خریداران معاملات را به اصرار با قیمت 42000 ریال محاسبه و به ریال پرداخت می‎کنند که مشکلات فراوانی را برای صادرکنندگان به همراه دارد. نقل و انتقالات پول برای صادرات بین صرافی‎های ایران و عراق نیز با دشواری همراه شده و صادرات به این کشور را با چالش جدی مواجه کرده است.

هم اکنون سیاستگذاری‏ ها و برنامه‎هایی از سوی دولت در نظر گرفته شده اما نتوانسته شرایط مطلوبی در فضای صادرات فراهم کند. قیمت تمام‎شده‎ی ما در ایران با اعمال حقوق و عوارض گمرکی سرسام‎آور به مواد اولیه و واسطه‎ای و با احتساب دلار به نرخ 42000 ریال در مبادی گمرکی حدودا سی درصد بیشتر از بازارهای کشورهایی مانند امارات، ترکیه، عربستان و اردن است، لذا نمی‎توانیم در بازارهای هدف حضور موفقی داشته باشیم و از توان رقابتی کمتری برخوردار خواهیم بود؛ این به معنی واگذاری بازار به کشورهای رقیب است و نیازمند تدبیر جهت ایجاد زیرساخت‎های کاربردی هستیم.

اگر صادرات کشور امروز با مشکلات روبه‎رو شده دلیلش بالا بودن هزینه‎های تمام شده است. زمانی می‎توانیم در بازارهای بین‎المللی موفق عمل کنیم که در کوتاه‎ترین زمان علاوه بر کیفیت، قیمت تمام‎شده‎ی مناسبی هم ارائه دهیم. تعرفه‎هایی که هم اینک در ایران بر سر راه تولید وجود دارند بسیار چالش‎بر‎انگیزند و همین امر سبب شده بسیاری از تولید‎کنندگان در تجارت و در رقابت با کالاهای مشابه نتوانند موفق عمل کنند.

حمایت از تولید داخلی زمانی شکل می‎گیرد که تشویق‎های صادراتی در قالب بسته‎هایی ویژه به تولید تعلق بگیرند و کاهش‏ تعرفه‎های گمرکی و یا ارزش افزوده برای تامین مواد اولیه و واسطه‎ای تولیدکننده درنظر گرفته شوند. در غیر این صورت صادرات در قالب خام‎فروشی و بدون ارزش افزوده رونق بیشتری خواهد داشت.

خط قرمز تولید استانداردهای جهانی

در این میان هرچه کالاها با کیفیت بهتر و در بسته‎بندی‎های جذاب‎تری تولید شوند، بازار بیشتری را در داخل و خارج از کشور کسب می‎کنند. رمز برندسازی و حضور در بازارها، توجه به استانداردهای جهانی و کیفیت مطلوب کالاها در کنار بسته‏بندی جذاب است. این مهم یکی از رموز موفقیت در عرصه‎ی رقابت در بازارهای بین‎المللی به‎شمار می‎رود. صنعت چاپ صنعتی است که به‎طور مستقیم با تولید داخلی در ارتباط است.

استفاده از بسته‎بندی به‎منظور عرضه‎ی کالا در بازارهای صادراتی نشان می‎دهد که تولید در کنار صنعت چاپ معنا پیدا می‎کند. در حال حاضر یکی از مهم‎ترین روندها جهت صادرات کالا، استفاده از محصولات باکیفیت و دارای استانداردهای تعریف شده در بازارهای هدف است. به این منظور که اگر بسته‎بندی ایمنی و سلامت کالا رعایت نشود، از ورود آن جلوگیری می‎شود. استانداردهای فود گرید (Food Grade) و عدم انتقال مواد شیمیایی و میکروبی از بسته‎بندی به کالا از جمله‎ی این موارد است. بنابراین با توجه به نیاز تامین مواد مصرفی با استانداردهای جهانی و عدم تولید آن در داخل، نباید چاپخانه‎ها و مصرف‎کنندگان بسته‎بندی را با شرایط ارزی دشوار و حقوق و عوارض گمرکی سنگین مواجه سازیم چراکه این مسئله نوعی از خود تحریمی محسوب می‎شود.

حمایت از کالای داخلی زمانی امکان‎پذیر می‎شود که بستر مناسبی برای تولید فراهم شود. توجه به رویکردهایی همچون ایجاد فضای مناسب کسب‎وکار، ارائه‎ی تسهیلات به تولیدکنندگان در قالب طرحی ویژه و با چشم‎اندازی میان‎مدت، زمینه‎ی توسعه‎ی صادرات را فراهم می‎کنند.

نباید فراموش کرد که حمایت از تولید داخلی با اعمال تعرفه‎های سنگین گمرکی میسر نمی‎شود و طی سه دهه‎ی گذشته ما در ایران به تجربه و به طور شفاف شاهد عدم کارآمدی این رویکرد بوده‎ایم. لذا برای حمایت از تولید داخلی نیازمند سازوکارهایی متفاوت هستیم.

حمایت از تولید و راه‎هایی که به توسعه در دنیای امروز منتهی می‎شوند همچنین استفاده از روش‎های استراتژیک یک رویکرد ضروری است. هنگامی که یک واحد تولیدی نوپا وارد عرصه‎ی فعالیت می‎شود سیاست‎های حمایتی ویژه‎ای در کشورهای توسعه‎یافته و درحال‎توسعه پیش روی تولیدکننده قرار می‏گیرد.

این تسهیلات ویژه، تولید را در مسیر توسعه و افزایش کیفیت و کمیت هدایت می‎کند. معمولا این تسهیلات در قالب یک بسته و طی مدت زمان محدودی ارائه می‎شود. برای مثال، در طی یک دوره‎ی سه ساله امتیازاتی از قبیل معافیت‏های مالیاتی، معافیت‎های بیمه‏ای سهم کارفرما، سوبسید‏ها در بخش مصرف انرژی، واردات مواد اولیه‎ی مورد نیاز بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، تسهیلات بسیار کم‎بهره جهت سرمایه‎ی در گردش و خرید ماشین‎آلات، امکانات فروش با استفاده از تسهیلات ال سی داخلی و... به واحدهای تولیدی جدید تعلق می‎گیرند تا بتوانند علاوه بر ترویج و تولید کالاهای با کیفیت و مطلوب، صرفه‎ی اقتصادی قابل‎توجهی هم برای تولیدکننده به همراه داشته باشند.

این تسهیلات سبب می‎شوند تا اندوخته‎ی مالی مناسبی برای واحدها فراهم شود تا هم بتوانند قیمت فروش رقابتی داشته باشند و هم بتوانند نسبت به افزایش کمیت و کیفیت اقدامات لازم را انجام دهند. البته آزمایشاتی از این محصولات در پایان این دوره متناسب با استانداردهای جهانی گرفته می‏شود و چنانچه کمیت و کیفیت افزایش پیدا کرده باشد این طرح تمدید میشود.

تولیدکننده پس از دو یا سه دوره، باید تولیدات خود را در حد استاندارهای تعریف شده‎ی کمی و کیفی افزایش داده باشد و با قیمت مساوی یا ارزان‎تر از مشابه خارجی در بازار داخل به مصرف‎کننده ارائه دهد؛ در غیر صورت این تولید بدون مزیت بوده و دیگر حمایتی شامل آن نمی‎شود.