مدرس و مدیر با سابقه فرهنگی استان اردبیل گفت:‌ روز ملی صنعت چاپ که چند صباحی است از تقویم رسمی کشور حذف شده باید احیا شود تا امید مجدد به این صنعت بازگردد.

مدرس و مدیر با سابقه فرهنگی استان اردبیل گفت:‌ روز ملی صنعت چاپ که چند صباحی است از تقویم رسمی کشور حذف شده باید احیا شود تا امید مجدد به این صنعت بازگردد.


به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران ،رئوف موسوی اظهار داشت: بشر در طول تاریخ همیشه در فکر انتقال اطلاعات و دانش شفاهی خود بوده و این امر پس از بوجود آمدن خط و تکامل نسبی آن بیشتر نمود عینی خود را نشان داده به طوری که بشر در تدارک ایجاد محمل‌هایی برای ثبت مکتوبات خود همیشه در تلاش بوده است.

وی خاطرنشان کرد: سنگ نوشته‌ها در طول تاریخ اولین محمل انتقال اطلاعات است. الواح زرین و سیمین، الواح مسی، مفرغی، چوبین و الواح گلین از دیگر محمل‌های مهم اطلاعات و تجربیات باستانی بوده‌اند که البته با توجه به مناطق مختلف بعضاً نوع این محمل‌ها متفاوت بوده است.

این استاد دانشگاه یادآور شد: به عنوان مثال در بین‌النهرین به علت وفور گل رس در سواحل دجله و فرات الواح گلین رایج بوده است. طومار پاپیروس از دیگر محمل‌های ثبت اطلاعات در دوران باستان بود که اوایل در مصر بکار برده می‌شد و بعدها عمومیت یافت.

موسوی گفت: در بررسی سیر تحول تاریخی این محمل‌ها از سنگ سخت به کاغذ نرم، در میان تمدن‌های باستانی از جمله تمدن ایران که یک تمدن فرهنگی در زمان خود بوده ما را نسبت به فرهنگ ایرانی و دیگر تمدن‌ها بیشتر آشنا خواهد ساخت.

وی عنوان کرد: اختراع کاغذ توسط چینی‌ها مقدمه‌ای برای دیگر انقلاب فرهنگی بشر یعنی اختراع چاپ بود که به قولی زمینه رنسانس و انقلاب صنعتی را فراهم آورد.

این مدیر با سابقه فرهنگی استان اردبیل با اشاره به اینکه اختراع کاغذ نقطه عطفی در تاریخ تمدن بشر بود، بیان داشت: در سال 1439 میلادی این نوآوری و ابتکار توسط یوهان گوتنبرگ صورت گرفت.

این محقق حوزه فرهنگ افزود: گوتنبرگ در ابتدا کار چاپ را با حروف چوبى آغاز کرد ولی به زودى دریافت که به خاطر دشوارى کنده‌کارى، حروف چوبى بى‌خاصیت است و به همین علت از حروف متحرک فلزی برای تکثیر و چاپ مواد اطلاعاتی استفاده کرد و با این کار توانست زنجیر کتاب‌های کم تعداد قرون وسطایی که بیشتر در انحصار درباریان و طبقات برگزیده جامعه بود خارج کند و در اختیار همگان قرار دهد.

موسوی تصریح کرد: در سایه این کار کتاب‌ها به نحو راحت‌تر، ارزان‌تر و زیادتر در دسترس خوانندگان قرار گرفت.

وی با بیان اینکه تحول چاپ پس از گوتنبرگ حرکتی کند داشت، ادامه داد: تا قرن 17 تغییر عمده‌ای در آن رخ نداد. در سده هجدهم و عصر انقلاب صنعتی همزمان با پیشرفت سایر تکنولوژی‌هایی چون صنعت نساجی، ماشین‌های بخار و شیمی، چاپ نیز به رشد تدریجی خود ادامه داد.

این محقق و پژوهشگر اردبیلی گفت: در آغاز سده 19 تحولات چاپ همزمان با تکنولوژی های جدید راه‌آهن و مهندسی مکانیک، سرعت گرفت.

موسوی تاکید کرد: در سال 1803 میلادی ماشینی اختراع شد که کاغذ را به شکل رول و به دور یک استوانه تولید می‌کرد. در حدود سال 1810 میلادی چاپ استوانه‌ای اختراع شد.

وی یادآور شد: در سال 1830 از ماشین بخار و نیروی آن برای چاپ استفاده شد که بر سرعت تولید کتاب افزود. حدود 1845 میلادی چاپ روتاتیو رواج یافت. در اواخر قرن نوزدهم، تحولات عکاسی باعث تغییرات و دگرگونی‌های عظیمی در فن چاپ شد.

این مدیر با سابقه فرهنگی استان اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اردبیل ابراز داشت: در قرن 20 با ظهور و گسترش تکنولوژی‌های نوینی چون الکترونیک، میکروالکترونیک در دهه‌های ١93٠ تا ١9٧٠ و گسترش آنها به تدریج از دهه‌های ١9٨٠ و ١99٠ با ظهور انواع رایانه‌ها و بکارگیری این وسیله جدید و ترکیب آن در فرآیند چاپ تحولات شگرفی در این صنعت بوجود آمد.

موسوی با اشاره به ورود صنعت چاپ به تمدن غنی ایران خاطرنشان کرد: با توجه به تمدن غنی ایران ورود صنعت چاپ به این تمدن تحول شگرفى در آثار ادبى و فرهنگى آن به وجود آورد. اولین چاپخانه را در ایران مسیحیان در اصفهان در عهد شاه عباس دوم صفوى دایر کردند که بنا به دلائلی با موفقیت روبرو نشد.

وی افزود: در سال 1233 قمری عباس میرزا چاپخانه سربى را در تبریز دایر و اولین کتاب چاپ سربى را منتشر کرد و بدین ترتیب نشر کتاب از دست‌نویس به چاپ تغییر ماهیت داد ولى چاپ سربى در ایران دیرى نپایید و چاپ سنگى جایگزین آن شد.

این فعال فرهنگی اردبیل ادامه داد: نخستین مطبعه چاپ سنگى را محمد صالح شیرازى از روسیه به تبریز وارد کرد و اولین نسخه‌اى که در آن مطبعه چاپ شد قرآن کریم به خط میرزا حسین خوشنویس به سال 1250 ق بود. از اولین کتاب‌هاى چاپ سنگى ایران مى‌توان کتاب‌هاى زادالمعاد تألیف استاد علامه محمد باقر مجلسى چاپ شده در سال1251قمری و حدیقةالشیعه تألیف استاد مولانا ملا احمد مقدس اردبیلى چاپ شده در 1260قمری را می‌توان نام برد.

موسوی با اشاره به تحولات حوزه چاپ و تاثیر آن در انتشار روزنامه‌ تصریح کرد: همچنین از میان روزنامه‌های منتشره در آن زمان در تمدن بزرگ ایران نیز می‌توان روزنامه ملتى تبریز و روزنامه وقایع اتفاقیه را نام برد.

وی گفت: در اوایل سده چهاردهم هجرى چاپ سربى دوباره به کار افتاد و به تدریج جاى چاپ سنگى را گرفت. به پاس خدمات فرهنگی این قشر فرهنگی جامعه کشورمان در طول تاریخ تکامل صنعت چاپ شوراى عالى انقلاب فرهنگى کشور روز یازدهم شهریور را به عنوان روز صنعت چاپ نامگذارى کرد تا حداقل در این روز گوشه‌ای از مشکلات عظیم این صنعت مهم بازگو شود.

معاون سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل اظهار داشت: صنعت چاپ از صنایعی است که با همه ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ارتباط مستقیم دارد و تمامی عوامل توسعه بدون بهره‌گیری از این صنعت قادر به ایفای نقش واقعی خود نیستند.

موسوی عنوان کرد: صنعت چاپ یکی از ابزارهای مؤثر در عرصه فرهنگی است و نقش بسیار مهمی در تولید و نشر آثار مکتوب دارد زیرا این صنعت یکی از زیرساخت‌های کلیدی در چرخه تولید و توسعه مؤلفه‌های اقتصادی همچون اشتغالزایی، توسعه صادرات غیرنفتی به شمار می‌رود.

وی با اظهار تاسف از حذف روز ملی چاپ از تقویم کشور یادآور شد: متاسفانه در سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی و همزمان با دویستمین سال ورود صنعت چاپ به ایران، روز ملی صنعت چاپ توسط شورای فرهنگ عمومی از الزامات تقویم رسمی کشور حذف شده است.

این مسئول حوزه فرهنگی استان اردبیل در پایان سخنان خود به خبرنگار فارس در اردبیل ابراز داشت: این امر موجبات دلسردی این قشر زحمتکش جامعه را فراهم کرد. امید است دولت تدبیر و امید با یک برنامه‌ریزی مدبرانه، امید را مجدداً به این صنعت بازگردانده و موجبات شادی و نشاط را در میان اربابان صنعت چاپ و نشر کشور را در این سال حماسه سازی فراهم کند.