60 سال از تاسیس اولین چاپخانه در بیرجند می گذرد اما نبود و یا کمبود نیروی متخصص با توجه به رشد فزاینده چاپخانه ها در خراسان جنوبی همچنان به عنوان یک مشکل بزرگ بر سر راه فعالان این صنعت خودنمایی می کند.

60 سال از تاسیس اولین چاپخانه در بیرجند می گذرد اما نبود و یا کمبود نیروی متخصص با توجه به رشد فزاینده چاپخانه ها در خراسان جنوبی همچنان به عنوان یک مشکل بزرگ بر سر راه فعالان این صنعت خودنمایی می کند.

به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران ، تا قبل از ورود اینترنت به زندگی بشر که وسیله ای سریع برای انتقال اندیشه ها و موضوعات مهم علمی، هنری، ورزشی، ... شده است صنعت چاپ یکی از بزرگترین و مهمترین اختراعات بشری محسوب می شد اکنون که در هزاره سوم بسر می بریم نیز از اهمیت این صنعت با وجود انواع رسانه ها کاسته نشده است.

و اگر سری به تاریخ بزنیم خواهیم دید آنچه موجب انعکاس شفاف و ماندگار دانش و تاریخ بشر شده است صنعت چاپ است.

با کشف صنعت چاپ  و افزایش تعداد نسخه های خطی بود که بشر اولیه و غیرمتمدن پای به عرصه تمدن گذاشت و توانست تجربه های خود را در نوشته های فراوان برای آیندگان به یادگار بگذارد.

چاپ سنگی و فلز از نمونه های اولیه صنعت چاپ بودند  اما با گذشت زمان و پیشرفت علم بشر امروزه ما شاهد انواع جدیدی از دستگاه های چاپ هستیم که تنوع و زیبایی محصولات را بالا برده است.

در تقویم ایران 11 شهریورماه روز ملی صنعت چاپ نامیده شده است که این نشان‌دهنده اهمیت بالای صنعت چاپ برای مسئولان و نقش تاثیرگذار آن در پیشبرد اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی‌ ایران است. این روز بیان‌کننده صنعتی، پویا، فعال و پرتلاش است که در صورت توقف آن، کار سایر صنایع نیز متوقف خواهد شد.

روز صنعت چاپ فرصتی شد تا به پای صحبت چند تن از فعالان و پیشکسوتان این صنعت بنشینیم و بیشتر با  فعالیتها، ظرفیتها و مشکلات فعالان این صنعت در استان گفتگو کنیم.

زرین؛ اولین چاپخانه خراسان جنوبی

اولین چاپخانه در ایران در شهر تبریز تأسیس شد  و دقیقا 99 سال بعد از راه اندازی اولین چاپخانه در ایران؛ پای این صنعت به بیرجند باز شد. در سال 1332 چاپخانه ای در بیرجند توسط حزب ایران راه اندازی شد که فعالیت آن 6 ماه بیشتر دوام نیاورد و پس از آن تا سال 1337 هیچ فعالیتی در این زمینه در بیرجند انجام نشد تا اینکه در سال 1337 چاپخانه زرین به همت "حسن زرین پناه" در بیرجند با همکاری 6-7 کارگر راه اندازی شد.

حسن زرین پناه؛ پیشکسوت عرصه چاپ در خراسان جنوبی درگفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه در سال 1332 چاپخانه ای در بیرجند توسط حزب ایران راه اندازی شد که فعالیت آن 6 ماه بیشتر دوام نیاورد، افزود: بعد از آن چاپ زرین به عنوان اولین چاپخانه استان در سال 1337 با سرمایه گذاری 6 نفر راه اندازی شد و من نیز به صورت حرفه ای وارد این شغل شدم.

وی گفت: در سال 1331-1332 چاپخانه قهستان با انتشار روزنامه قهستان پیرامون مسائل سیاسی روز فعالیت می کرد.

وی بیان کرد: اولین سفارشات چاپی را از ادارات پست، فرهنگ، دادگستری، اوقاف و دارایی دریافت می کردیم که با افتتاح دانشگاه بیرجند کار صنعت چاپ گسترش پیدا کرد.

زرین پناه اظهار داشت: با افزایش حجم سفارشات ماشین آلات آلمانی را خریداری کرده و با چاپخانه نزاری به طور مشترک سفارشات ادارات را انجام می دادیم.

وی با اشاره به اینکه سفارشات اولیه شامل دفتر نمره، کارنامه، اندیکاتور بود، افزود: در ابتدا با ماشین های دستی با تیتراژ یکهزار برگ در ساعت کار را شروع کردیم.

پیشکسوت صنعت چاپ خراسان جنوبی گفت: در سال 1352 موفق به اخذ گواهی مدرک کارشناسی مطبوعات از مشهد شدم.

وی با اشاره به ظرفیت و توانایی بسیار بالای چاپخانه های استان از اداره کل فرهنگ و ارشاد استان خواست با برگزاری نشستها برای رفع مشکلات فعالان این عرصه درخصوص خروج سفارش از استان و عدم فعالیت تمام وقت این واحدهای تولیدی چاره اندیشی کند.

تربیت نیروی متخصص؛ مشکل صنعت چاپ خراسان جنوبی/ واراداتی بودن مواداولیه عامل افزایش قیمت

مرتضی گلرو؛ مدیرعامل چاپ و نشرو گلرو در بیرجند نیز در گفتگو با مهر، با اشاره به نبود نیروی متخصص برای سرویس، نگهداری و تعمیر دستگاههای چاپ افزود: با توجه به مدرن شدن تجهیزات و دستگاهها؛ متولیان و حامیان این صنعت باید برای تربیت و آموزش نیروی دانشگاهی در استان چاره ای اندیشی کنند.

وی با تاکید بر اینکه ظرفیت موجود فراتر از نیاز استان است، ظرفیت سنجی را از اقدامات ضروری برای موفقیت هرچه بیشتر این واحدها ضروری دانست.

وی با اشاره به سختی شرایط کار در استان های محروم و کوچک نسبت به کلان شهرها افزود: دور بودن از تهران و مراکز تامین مواد اولیه موجب شده است که هزینه حمل مواد اولیه و انبار کردن مواد به دلیل این بعد مسافت؛ سرمایه درگردش چاپخانه داران را کمتر کند در صورتی که در تهران و کلان شهرها به دلیل نزدیکی به مراکز فروش مواد اولیه؛ سرمایه درگردش و اعتبارات چاپخانه ها درگیر نمی شود.

وی ادامه داد: با این مشکلات تسهیلات بانکی برای کلان شهرها و استان های کوچک یکسان است که در این صورت نه سرمایه گذار بومی و غیر بومی تمایل به توسعه صنعت چاپ ندارند.

گلرو بیان کرد: با اینکه چاپخانه ها در عرصه فرهنگی فعالیت می کنند ولی از مالیات معاف نیستند.

فعالیت 29 چاپخانه در خراسان جنوبی

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی نیز در گفتگو بامهر گفت: در حال حاضر 29 چاپخانه دارای پروانه فعالیت و هفت چاپخانه با موافقت اصولی در استان فعالیت می کنند.

محمد مطهری فر بیان کرد: از این تعداد هفت مورد چاپ سنتی، 6 مورد چاپ افست، پنج مورد چاپ سیلک، 2 واحد چاپ خاص و 16 چاپ دیجیتال در استان فعال است.

وی اظهار داشت: در حال حاضر تعداد زیادی از چاپخانه های استان به لحاظ امکانات و تجهیزات مطلوب و به روز هستند که چاپخانه های دیجیتال و افست در این گروه قرار دارند.

وی درخصوص برنامه ریزی و اقدامات برای رفع چالش ها و مشکلات صنعت چاپ گفت: برگزاری دوره های آموزشی و کارگاههای چاپ برای فعالین این عرصه، توجیه و تاکید به دستگاه های دولتی و غیردولتی برای دادن سفارشات چاپ به داخل استان جزو اقداماتی است که برای پیشرفت این صنعت انجام گرفته است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در راستای حمایت از این صنعت رایزنی هایی با دستگاههای اجرایی صورت گرفته است، تصریح کرد: قطعا در مواردی مشاهده می شود که به دلیل کیفیت بالاتر چاپ و یا قیمت پایین تر ارسال سفارشات به سایر نقاط انجام می گیرد ولی این سفارشات به حداقل کاهش یافته است.

وی بیان کرد: گاهی اوقات سفارشات از کشور همسایه افغانستان و حتی از برخی از شهرهای دیگر از خراسان جنوبی در خواست می شود که این امر سبب تعادل بازار می شود.

گزارش : لیلا محمودی