در چند سال گذشته پس از رکود غول اقتصاد امریکا شاهد افول اقتصاد در قاره سبز و سایر کشورهای جهان بودیم ، موضوعی که گاهی قوت و گاهی ضعف آن بازارهای مختلف را تحت تاثیر مستقیم خود قرار می داد.
به گزارش آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران ،نظیر دیگر بخشهای صنایع ، صنعت چاپ و بستهبندی نیز در سالهای اخیر تحت تاثیر این رکود قرار گرفته است. ارزش محصولات چاپ بستهبندی در سال 2008 حدود 80 میلیارد دلار رسید. با توجه به ادامه رکود در سال 2009 و رشد نسبی در سال 2010، انتظار میرود مطابق پیش بینی های اقتصاد دانان جهان در سال 2013 به حدود 87 میلیارد دلار برسد.
این در حالی است که تولید انواع بستهبندی نظیر بستهبندی انعطافپذیر، بستهبندی مقوایی، برچسب و لیبل در سراسر جهان افزایش نسبی یافته است، اما در سه سال آینده با 9 درصد کاهش چاپخانههای بستهبندی و صنایع تبدیلی روبه رو هستیم.
تولید انواع محصول چاپ بستهبندی در یک کشور صرفنظر از محدودیتهای فنی و جریان تولید، به عواملی نظیر: دوام محصول در بازار، قوانین دولتی، هزینه مصرف انرژی، جایگاه و نقش خرده فروشی، اقتصاد جهانی و وضعیت تولید صادراتی آن بستگی دارد.
دوام محصول بستهبندی در دوران رکود اقتصادی نسبی فعلی بیش از همه مورد بحث بوده و در حالی که خرده فروشیهایی نظیر والمارت، به آن توجه دارند، از کاهش هزینهها و افزایش درآمد نیز غافل نیستند.
بدین ترتیب تاکید خردهفروشان بر استفاده از محصولاتی با بستهبندی بادوام در محورهای زیر قابل مشاهده است:
- استفاده از مواد قابل بازیافت در بستهبندی
- استفاده از شرینک لیبل برای بستهبندی قوطیها و بطریهای آب
- استفاده از مواد بادوام در بستهبندی
- با کوچک شدن جعبه حاوی بستهبندیهای خرد، سعی در کمتر آلوده شدن محیط زیست میشود.
بستهبندیهای مقوایی و کنگرهای بیشتر از همه به خاطر جنس مواد مورد استفاده در اندازه آنها، با کاهش روبهرو بودهاند. قوانین دولتی که در ارتباط با لزوم استفاده از مواد بادوام در بستهبندیها در اروپا و امریکا تنظیم شده است، بیشترین تاثیر را بر روی صنعت بستهبندی در سالهای پیش رو خواهد داشت.
از دیگر موضوعات موثر بر بستهبندی، الزامات قانونی در مورد سلامتی مواد غذایی است. دسترسی به اطلاعات مربوط به اجزای تشکیل دهنده مواد غذایی و خوراکی بسیار مهم بوده و لیبل یا بستهبندی اصلیترین بسته برای انتقال این اطلاعات هستند.
برای صرفهجویی در مصرف انرژی نیز، باید سعی به تولید محصولات بستهبندی سبک تری شودکه محیط زیست را کمتر آلوده کنند. به خاطر هزینه بالای انرژی مصرفی، در بعضی از مناطق سعی میشود که به جای کاغذ از مواد پلاستیکی استفاده شود.
در ایران نیز رویه درپیش این صنعت با تغییرات فراوانی همراه شده است ، این روند کمی با شاخص جهانی متفاوت است. بحث محیط زیست که اکنون به عنوان اولین مولفه های یک بسته بندی مورد بررسی قرار می گیرد در ایران بیشتر جنبه بوروکراسی به خود گرفته و بجز موارد حاد کمتر به آن توجه می شود.
با توجه به تغییر رویه بازار صنعت چاپ و خروج از تمرکز زدایی افستی این صنعت در ایران ، رشد چاپهای انعطاف پذیر یا چاپ بسته بندی در سالهای آتی قابل پیش بینی است.
از سوی دیگر تغییر سیاست خارجی و رفع احتمالی تحریم ها رونق دوچندانی به این بخش از صنعت خواهد داد ، رونقی که اکنون با توافقات اولیه ژنو کم و بیش در بازار صنعت چاپ تاثیر گذار بوده است.
حال سیاستگزاری های صحیح و پژوهش شده دولت و همکاری های متقابل تشکلها در این صنعت می تواند نسل جدید صنعت چاپ را به قطب منطقه در این بخش تبدیل نماید. البته این موضوع با مخالفانی هم همراه خواهد بود ، افرادی که منافع شخصی خویش را به دلیل دانش گرایی و تخصصی گرایی از دست خواهند داد.